۱- اجتناب از آلرژن ها
اجتناب ازآلرژن ها از نظر تئوری یکی ازدرمان های رینیت آلرژیک است ولی عملی کردن این توصیه ها کاری بسیار دشواری است. سالها استراتژی های درمانی متعددی توصیه شده که شامل موارد زیر است:
- خارج کردن حیوانات خانگی از محیط داخلی منزل
- پوشاندن بالش ها
- استفاده ازجاروبرقی
- شستن ملحفه ها باآب داغ
- ازبین بردن سوسک ها
اجتناب ازآلرژن های داخل خانه قابل کنترل هستند اما آلرژن های بیرونی واقعا غیرقابل کنترل هستند پس اگر استراتژی اصلی ما درمان با داروها می باشد مشخص شدن آلرژن های اختصاصی هر فرد با تست های موجود چندان کمک کننده نمی باشد
۲- آنتی هیستامین ها :
نسل اول آنتی هیستامین ها از دیرباز در درمان رینیت آلرژیک استفاده می شده است . این گروه داروها علاوه برکنترل علائم آلرژی موجب خواب آلودگی فرد می شود اما نسل دوم این داروها مثل لوراتادین، ستریزین و فکسوفنادین اثر خواب آلودگی کمتری دارند.
آنتی هیستامین ها سریع جذب گوارشی می شوند و طی یک ساعت اثر دارو آغاز می شود.درکودکان مؤثر و سالم هستند و فرم شربت آنها نیز موجود است. برای مصرف طولانی مدت مشکلی ندارند.
مهمترین عوارض آنتی هیستامین های نسل اول خواب آلودگی آنهاست که درحدود20% مصرف کنندگان گزارش شد بخصوص برای رانندگی و کار با ماشین های سنگین باید به بیمار هشدار بدهیم. نسل دوم آنتی هیستامین ها مثل لوراتادین ستریزین و فکسوفنادین خواب آلودگی کمتری ایجادمی کنند.
آنتی هیستامین های موضعی هم موجودندکه به فرم اسپری داخل بینی قابل استفاده است از آن جمله اسپری ازلاستین(azelastin) و الوپاتادین(olopatadin hydrochloride) که برای کاهش خارش بینی عطسه آبریزش بینی و احتقان بینی مفید است اسپری‌ها روزی دوبار در روز مصرف می شوند و شروع اثرآنها در عرض چند دقیقه می باشد. مهمترین عوارض انها مزه تلخشان وخواب آلودگی می باشد.
۳- ضداحتقان ها
این گروه از داروها با اثر برگیرنده های آلفا آدرنرژیک اثر می‌کنند و موجب انقباض عروق وکاهش جریان خون دربینی وسینوس ها می شود.
مصرف موضعی این گروه در رینیت آلرژیک محدود به مدت کوتاهی است و درمان انواع خوراکی در رینیت آلرژیک جایی ندارد.
ضد احتقان های موضعی عوارض جانبی عمومی ندارند مگر در کودکان مصرف مجاز دارو3 تا5 روز می‌باشد و مصرف طولانی تر، زمان تاثیر گذار بودن دارو را کم می کند و مصرف مداوم آن هیچ بهبودی را ایجاد نمی کند(rebound) و مصرف بیشتر موجب التهاب بینی می شود که به آن رینیت دارویی (medicamentosa)گویند
۴- آنتی کولینرژیک ها
آنتـی کولینرژیک های موضعی مثل ایپراتروپیوم بروماید فقط برآبریزش بینی تاثیر دارند و هیچ تاثیری برعطسه و انسداد بینی ندارند
۵- کرومولین سدیم
کرومولین سدیم به شکل محلول 4% برای مصارف داخل بینی موجود است و در درمان رینیت آلرژیک مفید می باشد. این دارو مانندآنتی هیستامین ها تاثیری براحتقان بینی ندارد و برای عطسه خارش و آبریزش بینی موثرمی باشد. اگرکرومولین سدیم قبل از شروع علائم فصلی آغاز شود بسیار موثرخواهد بود. دوز درمانی آن4 بار در روز است و در خانم های باردار هم مجاز است.
۶- داروهای تاثیرگذار برلکوترین ها (leukotriene modifiers)
شایعترین داروی این خانواده در ایران مونته لوکاست است. این دارو در بالغین و اطفال قابل مصرف است
۷- استروئیدهای داخل بینی (INSs)
موثرترین داروی رینیت آلرژیک می‌باشند و تاثیرآن به دلیل خاصیت ضدالتهابی دارو می باشد. این دارو قادر است تمام علائم رینیت آلرژیک در بینی را کنترل کند حتی بر روی علایم چشمی هم تاثیردارد. تأثیر دارو با دوز اول دارو مشخص می‌شود ولی حداکثر اثر دارو طی چند روز حاصل می شود. بنابراین دو هفته بعد از شروع مصرف آن مجدد بیمار ارزیابی می شود.
عمده عوارض دارو تحریک موضعی بینی می باشد و در10% موارددیده می شود.
خونریزی بینی در4 تا8 % مصرف کنندگان با درجات متفاوتی گزارش شده.
رشد قارچ و پارگی سپتوم بسیار نادر است.
کورتیکواستروئیدهای سیستمیک نقش استروئیدهای خوراکی درمصرف رینیت آلرژیک به دلیل عوارض دارویی محدود می باشد.
موارد مصرف استروئیدهای داخل بینی:
- درمان رینیت مدیکامنتوزا
- جداسازی بیمار از ضداحتقان های موضعی
- در بیماری که در اواسط فصل آلرژی دچارگرفتگی بینی دو طرفه می شود و به هیچ درمانی جواب نمی دهد.
ازکورتیکواستروئیدهای طولانی اثر در درمان رینیت آلرژیک فصلی مناسب نمی باشد به دلیل اینکه:
- بعد از تزریق هرآمپول به مدت4-6 هفته مقاومت بدن به عوامل عفونی کاهش می یابد
- اثرطولانی مدت دارو بر استخوان موجب کاهش کلسیم استخوان می شود
- منجر به تضعیف محور هیپوتالاموس– هیپوفیز می شود
۸- ایمونوتراپی
ایمونوتراپی اختصاصی به آلرژن(AIT) شامل تجویز مکرر عصاره آلرژن از دو طریق می باشد:
- زیرزبانی(sublingual Immunotherapy SLIT)
- زیرپوستی(sub cutaneous SCIT)
و به قصد تغییر پاسخ های ایمونولوژِیک بیمار و بهبود علائم انجام می شود. ایمونوتراپی فقط برای بیمارانی انجام می شودکه به درمانهای دارویی موجود پاسخ نمی دهند.
